1. Jakie obowiązki nakłada ustawa „F-gazowa” na serwisujących klimatyzacje samochodowe?

Obowiązki podmiotów prowadzących działalność związaną z systemami klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych zawierającymi substancje kontrolowane lub fluorowane gazy cieplarniane określa Rozdział 7 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, m.in. w zakresie wymaganych kwalifikacji personelu oraz rodzaju czynności wykonywanych przez ten personel.

 

2. Czy serwisujący klimatyzacje w „niektórych pojazdach silnikowych” powinien posiadać certyfikat dla personelu?

Nie, zgodnie z art.37 pkt. 1 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych do serwisowania układów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych nie jest wymagany certyfikat. Wymagane jest jedynie posiadanie zaświadczenia o odbytym szkoleniu przez osoby dokonujące czynności odzysku substancji kontrolowanych i fluorowanych gazów cieplarnianych z tych systemów

 

3. Co oznacza pojęcie „niektóre pojazdy silnikowe”?

Pojęcie –„niektóre pojazdy silnikowe” – oznacza pojazdy samochodowe kategorii M1 oraz kategorii N1 o masie odniesienia nieprzekraczającej 1305 kg, przy czym przez masę odniesienia należy rozumieć masę własną pojazdu powiększoną o 100 kg. Wymienione kategorie określone są w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, a więc wymagania ustawy dotyczą pojazdów do przewozu osób, mające nie więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy (M1) oraz pojazdów zaprojektowanych i wykonanych do przewozu ładunków i mających maksymalną masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 t (N1) i masę odniesienia nieprzekraczającą 1305 kg, za masę odniesienia należy rozumieć masę własną pojazdu powiększoną o 100 kg. 

 

4. Czy przedsiębiorca prowadzący serwis klimatyzacji w niektórych pojazdach samochodowych powinien posiadać certyfikat dla przedsiębiorcy ?

Nie. Certyfikat dla przedsiębiorców i personelu dotyczy tylko stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła lub systemów ochrony przeciwpożarowej. Zgodnie z definicjami określonymi w ustawie „urządzenie” oznacza każde stacjonarne urządzenie chłodnicze, klimatyzacyjne i pompę ciepła, urządzenie będące rozdzielnicą wysokiego napięcia lub urządzenie zawierające rozpuszczalniki, z wyłączeniem systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych, które są systemami ruchomymi (mobilnymi).

 

5. Czy prowadząc jednoosobową działalność w zakresie instalowania, bądź serwisowania lub konserwacji stacjonarnych urządzeń chłodzących lub klimatyzacyjnych lub pomp ciepła zawierających fluorowane gazy cieplarniane powinienem posiadać certyfikat dla personelu oraz certyfikat dla przedsiębiorcy?

Tak. Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, personel wykonujący następujące czynności:

• kontrola szczelności urządzeń zawierających co najmniej 5 ton ekwiwalentu CO2 f-gazów lub więcej, chyba że urządzenia takie są hermetycznie zamknięte, oznakowane jako takie i zawierają mniej niż 10 ton ekwiwalentu CO2;
• odzysk;
• instalacja (instalowanie);
• naprawa, konserwacja lub serwisowanie;
• likwidacja.

obowiązany jest do posiadania odpowiedniego certyfikatu dla personelu.

Niezależnie od powyższego zgodnie z art. 29 ww. ustawy przedsiębiorca, który prowadzi działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, obowiązany jest posiadać certyfikat dla przedsiębiorców.

Ustawa nakłada na przedsiębiorcę odrębne obowiązki w zakresie przyjmowania dostaw fluorowanych gazów cieplarnianych, stosowania procedur wykonywania działalności, wdrożenia systemu dokumentowania czynności oraz posiadania odpowiedniego wyposażenia technicznego.

 

6. Czy posiadane zaświadczenie kwalifikacyjne (świadectwo kwalifikacji) wydane na podstawie poprzedniej ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową jest ważne?

Tak, stanowi o tym art. 62 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, który mówi:

„Świadectwa kwalifikacji wydane na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 71, zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane, zastępując w swoim zakresie certyfikaty dla personelu, o których mowa w art. 20 niniejszej ustawy, w stosunku do czynności wykonywanych w odniesieniu do substancji kontrolowanych wymagających, zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, posiadania certyfikatu dla personelu”.

Zatem w zakresie działań w obszarze substancji kontrolowanych pozostają ważne do terminu określonego na zaświadczeniu. W przypadku prowadzenia czynności związanych z fluorowanymi gazami cieplarnianymi takie zaświadczenie nie jest wystarczające. Konieczne jest posiadanie certyfikatu dla personelu, ponieważ posiadane zaświadczenie nie dotyczyło fluorowanych gazów.

7. Czy na podstawie ważnego świadectwa kwalifikacyjnego wydanego na podstawie poprzedniej ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową można uzyskać certyfikat dla personelu?

Nie, wcześniejsze świadectwa kwalifikacji dotyczyły substancji kontrolowanych. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami ustawy certyfikat dla personelu obejmuje czynności wykonywane substancji zubożających warstwę ozonową (substancje kontrolowane oraz nowe substancje) oraz fluorowane gazy cieplarniane.

Posiadane świadectwa kwalifikacji wydane na podstawie przepisów poprzedniej ustawy zachowują ważność przez okres na jaki zostały wydane i zastępują w swoim zakresie certyfikaty dla personelu, o których mowa w art. 20 obecnej ustawy, ale tylko w odniesieniu do substancji kontrolowanych.

Zatem, posiadane świadectwa zastępują w swoim zakresie certyfikaty dla personelu do terminu ich ważności w stosunku do czynności wykonywanych przy substancjach kontrolowanych. Uzyskanie certyfikatu będzie niezbędne po upływie terminu ważności zaświadczenia na zasadach określonych w art. 21 aktualnej ustawy, tj. po złożeniu z wynikiem pozytywnym egzaminu teoretycznego i praktycznego przed komisją egzaminacyjną powołaną przez jednostkę oceniającą personel oraz wystąpieniu z wnioskiem do UDT o wydanie certyfikatu dla personelu.

8. Czy posiadany certyfikat wydany w innym państwie członkowskim UE jest wystarczający?

Tak, zgodnie z art. 43 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych:

„Certyfikaty lub zaświadczenia wydane w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej są uznawane, gdy posiadacz certyfikatu lub zaświadczenia dysponuje tłumaczeniem przysięgłym certyfikatu lub zaświadczenia na język polski”.

Na terenie Polski można posługiwać się posiadanym certyfikatem wydanym w innym państwie członkowskim UE, pod warunkiem spełnienia wskazanego wymagania ustawowego.

9. Czy dystrybutor substancji kontrolowanych i fluorowanych gazów powinien posiadać certyfikat dla przedsiębiorców?

Nie, ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych nie określa wymagań dla dystrybutorów w tym zakresie.

10. Jacy przedsiębiorcy zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców?

Zgodnie z art. 29  ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane obowiązani są posiadać certyfikat dla przedsiębiorców, wskazany odpowiednio w rozporządzeniu (UE) nr 2015/2067 albo w rozporządzeniu (WE) nr 304/2008.

Wymaganie to należy rozpatrywać łącznie z obowiązującym rozporządzeniem (UE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych, które w art. 10.6 stanowi, że państwa członkowskie ustanawiają lub dostosowują programy certyfikacji dla podmiotów prowadzących instalowanie, serwisowanie, konserwację, naprawę lub likwidację ww. urządzeń na rzecz innych stron.

Polskie przepisy definiują przedsiębiorców w dwóch aktach prawnych.

Zgodnie z art. 43(1) Kodeksu cywilnego przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33(1) § 1 kodeksu, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Ponadto art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, stanowi, że:

1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Konkludując, w świetle przytoczonych regulacji, przedsiębiorcy prowadzący na rzecz innych stron działalność gospodarczą lub zawodową, polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane, zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców.

11. Czy do instalowania i serwisowania stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła zawierających mniej niż 5 ton ekwiwalentu CO2 fluorowanych gazów cieplarnianych wymagane jest posiadanie certyfikatu dla przedsiębiorców?

Tak Wymagania w tym zakresie określa art. 29 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych.

Przedsiębiorca, który prowadzi działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane, obowiązany jest posiadać certyfikat dla przedsiębiorców.

Wskazany przepis ustawy jest sformułowany w sposób ogólny i nie wprowadza ograniczeń dotyczących zawartości fluorowanych gazów cieplarnianych w urządzeniu lub systemie.

Zatem, instalowanie, konserwacja lub serwisowanie, naprawy lub likwidacja stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymaga posiadania przez przedsiębiorcę certyfikatu, niezależnie od wielkości urządzenia (instalacji) lub systemu.

12. Czy firma zatrudniająca osobę posiadającą certyfikat dla personelu w celu serwisowania wyłącznie własnych urządzeń chłodniczych powinna posiadać certyfikat dla przedsiębiorców?

Nie. Firma zatrudniająca osobę posiadającą certyfikat dla personelu w celu serwisowania wyłącznie własnych urządzeń chłodniczych nie prowadzi działalności gospodarczej w tym zakresie, zatem nie musi posiadać certyfikatu dla przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane obowiązani są posiadać certyfikat dla przedsiębiorców, wskazany odpowiednio w rozporządzeniu (UE) nr 2015/2067 albo w rozporządzeniu (WE) nr 304/2008.

Polskie prawo definiuje przedsiębiorców w dwóch przepisach prawnych, a mianowicie w art. 43(1) Kodeksu cywilnego oraz w art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które stanowią, że przedsiębiorcą jest podmiot prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Konkludując, w świetle przytoczonych regulacji tylko przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą lub zawodową na rzecz innych stron zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców.

13. Czy przedsiębiorca, który nie zatrudnia certyfikowanego personelu, a zleca czynności osobom posiadającym odpowiedni certyfikat – może ubiegać się o certyfikat dla przedsiębiorcy?

Nie. Jedynie przedsiębiorcy zatrudniający odpowiedni personel mogą uzyskać certyfikat dla przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianychcertyfikat może uzyskać przedsiębiorca, który spełnia wymagania określone w odpowiednich dla rodzaju prowadzonej działalności rozporządzeniach (UE) 2015/2067 lub 304/2008. Wymienione rozporządzenia stawiają warunek zatrudniania personelu, zatem warunek ten musi być spełniony.

Jednocześnie zlecanie wykonania czynności związanej z instalowaniem, serwisowaniem lub konserwacją, naprawą oraz likwidacją urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła lub systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane nie jest prowadzeniem działalności w tym zakresie.

14. Czy osoba wykonująca czynność sprawdzenia działania zaworów bezpieczeństwa, zamontowanych w instalacji chłodniczej, zawierającej fluorowe gazy cieplarniane powinna posiadać certyfikat dla personelu?

Tak, osoba wykonująca czynność sprawdzenia działania zaworów bezpieczeństwa, zamontowanego w instalacji chłodniczej, powinna posiadać certyfikat dla personelu.

Sprawdzenie działania zaworów bezpieczeństwa jest czynnością serwisową, zwykle dokonywana jest na stanowisku próbnym po ich demontażu z instalacji, ponieważ zabronione jest celowe uwalnianie fluorowanych gazów cieplarnianych zgodnie rozporządzeniem (UE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych.

15. Co oznacza pojęcie "urządzenia ruchome"?

Zgodnie z definicją podaną w ustawie z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, urządzenie ruchome oznacza urządzenie, które jest zwykle przemieszczane podczas eksploatacji, z wyłączeniem urządzeń stanowiących systemy klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych, czyli samochodach dostawczych o masie własnej nieprzekraczającej 1205 kg i wszystkich samochodach osobowych.

Do urządzeń ruchomych można więc zaliczyć systemy klimatyzacji w pojazdach takich, jak ciągnik rolniczy, helikopter, tramwaj, autobus, samochód ciężarowy, samochód dostawczy o masie własnej przekraczającej 1305 kg.

16. Jakie uprawnienia powinienem posiadać, aby móc wykonywać czynności na "urządzeniach ruchomych"?

Ustawa z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych nie nakłada obowiązku posiadania uprawnień do instalacji, naprawy, serwisowania i  konserwacji oraz likwidacji urządzeń ruchomych, za wyjątkiem samochodów ciężarowych chłodni i przyczep chłodni.

Obowiązek posiadania uprawnień w odniesieniu do urządzeń ruchomych, istnieje tylko w przypadku wykonywania czynności odzysku.

Aby móc wykonywać czynność odzysku czynnika z urządzeń ruchomych, należy być w posiadaniu certyfikatu dla personelu w odpowiednim zakresie, a więc kategorii I, II lub III (wydanego przez UDT).

17. Czy chcąc świadczyć usługi podmiotom trzecim z zakresu urządzeń ruchomych, zobowiązany jestem do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców?

Nie. Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, obowiązek posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców, dotyczy tylko: stacjonarnych urządzeń chłodniczych klimatyzacyjnych lub pomp ciepła na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/2067 oraz stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej na podstawie rozporządzenia (WE) 304/2008r

Obowiązek ten nie dotyczy również przedsiębiorców wykonujących czynności instalowania, konserwacji lub serwisowania, napraw oraz likwidacji agregatów zainstalowanych w samochodach ciężarowych chłodniach i przyczepach chłodniach.

18. Czy będąc w posiadaniu certyfikatu dla personelu wydanego przed 23 grudnia 2017 r. powinienem wymienić certyfikat personalny o rozszerzony zakres naprawy i likwidacje aby móc ubiegać się o certyfikat przedsiębiorcy w pełnym zakresie, czyli instalacji, napraw, konserwacji lub serwisowania oraz likwidacji?

Posiadając certyfikat (wydany przez UDT) który w swoim zakresie upoważnia do wykonywania czynności instalowania, konserwacji lub serwisowania stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła lub w odniesieniu do stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej w brzemieniu dotychczasowym zachowują ważność i upoważniają również do wykonywania czynności naprawy i likwidacji ww. urządzeń. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy zmieniającej.